fatihadibelli

                                                                                                            "Normal insan bir kurgudur"                                                                                                                       Michel Foucault                                              ...

Konusu sihirbazlık olan  Christopher Nolan'ın    muhteşem filmi Prestij’de şöyle bir cümle geçer “Siz sırrı bilmek değil, kandırılmak istiyorsunuz”. Gerçekler yerine uzun zamandır “halkın duymak istediği” medyada ön plana çıktı. Kelle paça tavsiyesinde bulunanların, aşı karşıtlığı yapanların sesleri hep daha gür çıktı. Bunun nedeni ise saçma da olsa daha çok reyting almasıydı. “Yapılan şey doğru ve halkın yararına mı?” sorusuna cevap hazırdı: “Hayır. Ama halkın bu hoşuna gidiyor”. Kelle paçacıları, aşı karşıtlarını, komplo teorisi ile “bu salgın bir algı operasyonudur” diyenleri hasta sayıları yükseldikçe daha az görür olduk medyada. Nedeni ise açıktı. Salgın dönemlerinde herkes hoşuna gidenleri değil, acı da olsa gerçekleri duymak ister. Salgın sonrasında hiçbir şey eskisi gibi olmayacak. Bilim ve sağlık alanında ne tür değişimler bizleri bekliyor sorusuna Amerika’daki bazı gelecek tahmincilerinin (fütürist) yorumları er veya geç bizi de ilgilendirecek gibi...

Salgınlar İnsan Yaşamını Nasıl Değiştirdi? “İtalya'nın ünlü kentlerinin en soylusu Floransa’da, ölüm saçan bir veba salgını baş gösterdi. İster yıldızların etkisiyle ortaya çıkmış olsun, ister insanların işledikleri suçlar nedeniyle Tanrı tarafından gönderilmiş olsun, veba birkaç yıl önce doğu ülkelerinde görülmüş, çok sayıda can kaybına yol açmıştı. Daha sonra durmadan yayılarak Batı'ya ulaştı. Koruyucu önlemler etkisiz kaldı. Özel görevliler kentin çöplerini temizlediler. Hastaların kentten içeri girmeleri yasaklandı. Sağlık önlemleri arttırıldı. Ayinlerde bir kez değil, belki bin kez aman dilendi. Sofular Tanrı’ya yakardılar. Hiçbiri işe yaramadı. Sözünü ettiğim yılın baharının ilk günlerinde, amansız hastalık birden korkunç etkisini göstermeye başladı.” Decameron, Giovanni Boccaccio       14.Yüzyıldaki büyük veba salgınındaki olayların şahidi Boccaccio'nun ifadelerinden hastalığın neleri değiştirdiğini öğreniyoruz.  Tarihte insanoğlunun başın gele...

Tarihin en çekici ve esrarengiz tarafı, değişen çağlarla birlikte her şeyin tamamen farklılaşması ama hiçbir şeyin değişmemesidir. Aldous Huxley 11 Mart 2020 de Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Corona Virüsü (Covid-19) için “pandemi” ilan etti. İnsanın ve insanlığın başına hiçbir şey ilk defa gelmez, aynısı ya da benzerleri mutlaka öncesinde birilerinin de başına gelmiştir kuşkusuz. Bilim ve Tarih bize bu unuttuklarımızı hatırlatır. Tarihte görülen salgınlar insanlığı nasıl etkiledi, ne beden ödendi neler öğrendiler sosyal hayatlarımız nasıl değişime uğradı diye merak edip konuyla ilgili birkaç kitap ve makale karıştırdım. Halk dilindeki “Hastalık Salgın”ının Tıp dilinde birkaç karşılığı var. Şu anda karşı karşıya kaldığımız durum Pandemi. Pandemi Eski Yunanca “tüm” anlamında:pan ile insanlar anlamında: demos kelimelerinin bir araya gelmesinden türemiştir (Pan+demos=tüm+insanlar). Kıtalar, hatta tüm dünya yüzeyi gibi çok geniş bir alanda yayılan ve etkisini gösteren salgın hastalı...

                                           Jacotot adını Cahil Hoca kitabını okurken öğrendim. (Jacques Ranciere, Cahil Hoca Zihinsel Özgürleşme Üstüne Beş Ders, Metis Yayınları, 2014) Joseph Jacotot (1770-1840) Fransız asıllı bir öğretmendir. Bourbon Hanedanı iktidara gelince Hollanda Kralı’nın vesayeti altında bugünün Belçika sınırlarında olan Leuven’e sürgüne gelir. Yıl 1818’dir. Leuven Devlet Üniversitesi’nde Fransızca dersi vermeye başlar ancak öğrencilerle ortak olarak bildiği bir dil yoktur. Ne kendi Flamanca bilir, ne öğrenciler Fransızca. Şansına o tarihlerde bir sayfası Fransızca ve diğer sayfası da Flamanca basılmış olan bir   “Telemak” çevirisi yayınlanmıştır. (Les aventures de Télémaque, Fransız yazar François Fénelon tarafından 1699 yılında yazılan didaktik romandır. Ayrıca Telemak, edebiyat tarihimizde batı edebiyatından dilimize çevrilmiş olan ...